داستان تخریب و احیای دروازه قدیمی تهران - وبلاگ مهدی آبادانی

به گزارش وبلاگ مهدی آبادانی، دروازه شاه عبدالعظیم در دوره صفوی ساخته شد و یکی از چهار دروازه ای بود که به دستور شاه طهماسب برای حفاظت از مرکز بنا کردند.

وبلاگ مهدی آبادانی- فواد بدری: ساخت دروازه شاه عبدالعظیم در حصار طهماسبی و انتقال آن به حصار ناصری از داستان های خواندنی مرکز است. آن طور که تهران شناس ها می گویند دروازه شاه عبدالعظیم در عصر صفوی، مسیر ورود به بازار تهران بود اما با تخریب خندق طهماسبی به حوالی میدان شوش و ابتدای مسیر رسیدن به حرم عبدالعظیم(ع) منتقل شد.

قصه های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

این دروازه قدیمی برای نخستین بار در محدوده تقاطع بازار حضرتی و خیابان مولوی ساخته شد و به همین علت بازار حضرتی را در آن سال ها با همین عنوان یعنی بازار شاه عبدالعظیم می شناختند. نصرالله حدادی، تهران شناس درباره محدوده ای که دروازه شاه عبدالعظیم در آن قرار داشت می گوید: این محدوده در دوره صفوی جزء خندق عتیق بود که در دوره ناصرالدین شاه پر شد و خندقی در میدان شوش فعلی ساختند که به آن خندق نو می گفتند. دروازه شاه عبدالعظیم در سال آذر 1246 به دستور ناصرالدین شاه و به همراه خندق عتیق تخریب شد و 9 سال طول کشید تا 12 دروازه اطراف تهران بسازند و خندق ناصری شکل بگیرد. بعد از شکل گیری خندق ناصری دروازه شاه عبدالعظیم که در چهارراه مولوی بود را به مکان نو یعنی میدان شوش فعلی منتقل کردند.

ری؛ تفرجگاه مومنین

انتخاب نام شاه عبدالعظیم برای یکی از دروازه های مهم تهران هم ماجرای مفصلی دارد و نشانه ارادت تهران نشین ها به حضرت عبدالعظیم(ع) بوده است. نقل است که تهرانی ها در عهد ناصری اطراف خندق نو بیتوته می کردند و برای زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) آماده می شدند.

نصرالله حدادی معتقد است سفر دسته جمعی مردم تهران به حرم حضرت عبدالعظیم تا ابتدای دهه 40 هم ادامه داشت: مردم قبلاً با درشکه های مخصوص خودشان را به حرم حضرت عبدالعظیم(ع) می رساندند و از دهه 40 اتومبیل وارد خیابان های تهران شد اما باز هم خیلی ها سفر با درشکه را ترجیح می دادند. رسم بر این بود که خانواده های متدین در روز سیزده به در خودشان را به دروازه شاه عبدالعظیم می رساندند تا برای زیارت حرم به شهرری بروند. خانواده های مرفه و پولدار هم برای سرگرمی و تفرج به تجریش می رفتند. زمین های اطراف حرم عبدالعظیم(ع) در آن سال ها ممنوع از زمین های سبزیکاری بود و شهرری سبزی و کاهوی معروفی داشت که مردم به عنوان سوغات به تهران می آوردند. در همان روزگار بود که شعر معروفی با این مضمؤمن بر سر زبان ها افتاد: چه خوش بود که به یک کرشمه دو کار/ زیارت شه عبدالعظیم و تماشا یار.

بخش هایی از دروازه شاه عبدالعظیم عصر صفوی که سال 1397 در بازارحضرتی تهران کشف شد.

دروازه شاه عبدالعظیم به همراه دروازه غار جزو دو دروازه قدیمی تهران است که یک دهه قبل به وسیله شهرداری تهران احیا شد. دروازه شاه عبدالعظیم در ضلع شمال میدان شوش و بین خیابان های ری و صاحب جمع با همان شکل و شمایل قبلی ساخته شده و هنوز دروازه ورود به جاده ری و رسیدن به حرم عبدالعظیم(ع) است.