فیروزآباد در یک نگاه - وبلاگ مهدی آبادانی

به گزارش وبلاگ مهدی آبادانی، فیروزآباد واقع در استان فارس یکی از شهرهای باستانی و بسیار کهن ایران است که دارای معروفیت زیادی در در دوره ساسانی بود.

فیروزآباد با نام های شهر گور یا اردشیرخوره به معنای فر اردشیر یکی از شهرهای معروف ایران در دوره ساسانی است. این شهر که سازنده آن اردشیر، موسس سلسله ساسانی بوده است در زمان وی به عنوان مرکز حکومت وقت و از مراکز شهری معروف عصر ساسانی بوده است. این شهر در سراسر دوره ساسانی اهمیت خود را حفظ کرد و همیشه به عنوان یکی از کرسی نشین های استان فارس مطرح بود. شهر فیروزآباد به علت داشتن سابقه باستانی دارای جاذبه های بسیار زیاد تاریخی است.

جغرافیا

فیروزآباد با داشتن مساحتی در حدود 1469 هکتار، در 96 کیلومتری جنوب شیراز قرار گرفته است. این شهر در سه کیلومتری محوطه باستانی گور قرار گرفته است. سابقه این شهر به دوره هخامنشیان می رسد، اما اوج معروفیت و آثار بازمانده آن مربوط به زمان ساسانیان بوده است. شهر فیروزآباد در تاریخ باستانی ایران با نام های گور، جور و اردشیرخوره آمده است. این شهر دارای جمعیتی در حدود 65000 نفر است.

تاریخچه

بانی شهر فیروزآباد اردشیر بابکان بوده است. وی در زمان حاکمیت اردوان پنجم اشکانی بر وی شورید و با قرار دادن فیروزآباد به عنوان مرکز خود، بر اردوان پیروز شد. فیروزآباد در تمام دوره حاکمیت ساسانیان یکی از پنج استان فارس بود. این شهر در دوره اسلامی هم توانست معروفیت و اهمیت خود را حفظ کند. معماری فیروزآباد به صورت کاملا دایره ای شکل، در نظر گرفته شده بود. شاید بتوان گفت فیروزآباد تنها شهر گرد با معماری دایره ای شکل در تمامی دنیا است.

بعد از ورود اسلام به ایران شاید اولین دوره اوج گیری فیروزآباد را بتوان در دوره حاکمیت آل بویه دانست. چراکه آل بویه مرکز حاکمیت خود را در شیراز بنا گذاستند. در همین دوره بود که فیروزآباد دارای مسجد جامع، بیمارستان، کتابخانه و... شد. در قرن هفتم هجری، فیروزآباد کهن متروک شد. در دوره های بعد روستایی در بیرون شهر شکل گرفت که نام کوشک داشت و شهر امروزی فیروزآباد را تشکیل و توسعه داد. در این مکان عمارت حاج عمادالملک، قلعه ای کوچک و بازار آن، مهم ترین بخش های این روستا تا دوره قاجار بود. فیروزآباد به علت قرار گرفتن در جهت خلیج فارس و بنادر جنوب ایران، دارای رونق مالی و پروژه های تفریحی و تجاری بسیار در حال ساخت است. فیروزآباد دارای جاده مستقیم به بندر سیراف و بندر عسلویه و بندر بوشهر است.تصویر زیر مسجد جامع شهر است.

مردم شناسی

مردم فیروزآباد از نظر نژاد و زبان یکسان نیستند. بیشتر مردم این شهر فیروزآبادی اصیل هستند که فارسی زبان هستند و گویش آن ها به گویش تاجیکی شبیه است. چندین طایفه در شهر فیروزآباد هستند که دارای گویش لری هستند و در عصر معاصر در این منطقه ساکن شده اند. گروه دیگر ساکنان فیروزآباد ترک قشقایی هستند و به زبان ترکی تکلم می نمایند. شغل بیشتر مردم این شهر کشاورزی است. از غذاهای محلی و معروف فیروزآباد می توان به دمپخت، آش دوغ (ماسافا) و بریشلیگ اشاره نمود.

صنایع دستی مردم شهر قالی، قالیچه،گلیم، گبه و جاجیم است. این صنایع دستی به عنوان سوغات فیروزآباد ارائه می شوند که علاوه بر آن ها می توان به گلاب و عرقیات گیاهی نیز اشاره نمود.

جاذبه های تاریخی و گردشگری

شهر فیروزآباد به علت داشتن سابقه کهن تاریخی دارای آثار باستانی زیادی است و یکی از مکان های پرجاذبه شناخته می گردد. در این مجال کم پرداختن به تمامی جاذبه های شهر امکان پذیر نیست، بنابراین به مهم ترین آن ها اشاره می گردد.

کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروزآباد یکی از جاذبه های فیروزآباد است. این کاخ دارای تالارهای تودرتو است و گچ بری های آن بعد از حدود دو قرن هنوز هم پابرجا است.

منارمیلو یکی از سازه های مرتفع دوره ساسانی است. این منار چهارگوش است و از جنس سنگ خارا و ملاط گچ ساخته شده است. بلندی این منار 33متر و ضلع هر قاعده آن 11متر است. در کتاب اصطخری آمده است که بر سر آن آتشکده ای بوده و از کوه مجاور آبراهی به شهر کشیده بودند که آب را مانند فواره تا بالای منار می رساند. پروفسور هوف آن را یک برج پله دار دانسته که دارای 78متر ارتفاع بوده است.

نقش برجسته پیروزی اردشیر یکی دیگر از جاذبه های شهر است که در فاصله دو کیلومتری نقش برجسته تنگاب قرار گرفته است. در این نقش برجسته که بر کوه حکاکی شده، جنگ تن به تن یا دف و چنگ مشهور است و از سده سوم میلادی به یادگار مانده است.

چهارطاقی کنار سیاه ساسانی از آثار به جای مانده دوره ساسانی در فیروزآباد است که در تاریخ 11دی 1380 با شماره 4534 به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.

قلعه دختر فیروزآباد در شش کیلومتری جاده فیروزآباد قرار گرفته است که به گفته هرمان، ارشیر ساسانی آن را در اواخر دوره اشکانیان و قبل از شورش علیه اردوان ساخته است.

از جاذبه های طبیعی فیروزآباد می توان به دریاچه و سد تنگاب در فاصله 12کیلومتری فیروزآباد اشاره نمود که روی رودخانه فیروزآباد قرار گرفته است.

روستای گردشگری رودبال، در 20 کیلومتری فیروزآباد قرار گرفته است که به علت داشتن رودخانه و تنگ، یکی از زیباترین روستاهای گردشگری محسوب می گردد.

تنگ هایقر در 35 کیلومتری جنوب غرب فیروزآباد، مهم ترین و زیباترین جاذبه طبیعی شهر است که به گرند کنیون ایران معروف است. در فیروزآباد عشایر ترک قشقایی هم حضور دارند که با بازدید از تنگ هایقر می توان جاذبه های زیبای مربوط به عشایر را هم دید.

به مهمانپذیر دنیاگردی مهم ترین اقامتگاه برای مسافران شهر فیروزآباد است که در میدان گاز شهر قرار گرفته است و از امکانات رفاهی خوبی برخوردار است.