از پورشه های معلمان خصوصی تا سرایداری فارغ التحصیلان دانشگاه - وبلاگ مهدی آبادانی

به گزارش وبلاگ مهدی آبادانی، نرمین ابوزید در پاسخ به این پرسش که کلاس های سال آخر دبیرستان اش چگونه بود، دوره سرنوشت سازی که دانش آموزان در سراسر کشور برای امتحانات ملی تعیین کننده زندگی شان در مصر پشت سر می گذراندند برای لحظه ای سکوت کرد. منال ابوزید مادرش که 47 ساله است گفت: در واقع نمی دانیم، زیرا او هرگز به دبیرستان نرفت.

به گزارش وبلاگ مهدی آبادانی به نقل از نیویورک تایمز، نرمین 19 ساله از آن دسته دانش آموزانی است که وقت اش را در کلاس های مدرسه سپری نکرده است. او که فرزند کوچه پس کوچه های خاکی محلات طبقه میانه رو به پایین نشین قاهره بود در مقطع راهنمایی مصمم شد که در آینده متخصص قلب شود. با این وجود، دانشکده های پزشکی صرفا رتبه های برتر در آزمون های سراسری را می پذیرند.

او مدارس پرجمعیت و با بودجه پایین مصر را در اواسط دوران راهنمایی رها کرد و به میلیون ها دانش آموز دیگر در حوزه آموزش خصوصی پیوست جایی که همان معلمانی که در مدرسه دستمزد کمی دریافت می کردند و نمی توانستند زحمت تدریس را به خود بدهند می توانستند چندین برابر حقوق روزانه شان را در کلاس های آمادگی آموزشگاه های خصوصی دریافت کنند.

صنعت تدریس خصوصی در مصر با پر کردن خلاء مدارس دولتی که زمانی بستر پیشرفت طبقه میانه محسوب می شد به یک تجارت بزرگ تبدیل شده است. به گفته تحلیلگران سوء مدیریت دولت در حوزه اقتصاد طبقه میانه مصر را که زمانی قوی بود کوچک کرده و خانواده ها را نه تنها از طریق بحران های مکرر مالی و کاهش یارانه ها بلکه به طور فزاینده ای با هزینه خدمات ظاهرا رایگان مانند مراقبت های بهداشتی و آموزش به سمت فقر سوق داد.

مصر علیرغم دارا بودن جمعیت رو به رشد با رشد مالی کُند و پروژه های ساختمانی گزاف روبرو بوده و مدت هاست که کم تر از حداقل 4 درصد تولید ناخالص داخلی تعیین شده در قانون اساسی خود را صرف آموزش کرده حتی در شرایطی که دانش آموزان مصری در رتبه بندی های آموزشی جهانی در جایگاهی بسیار پایین قرار گرفته اند.

مراکز آموزشی خصوصی جایی هستند که خانواده های مصری سعی می کنند از افول کشورشان پیشی بگیرند. بسکمک بر این باورند که درس تنها راه برای تضمین آینده بهتر برای بچه ها شان است حتی اگر به معنای قربانی کردن گوشت، میوه و سبزیجات در میان تورم 35 درصدی باشد.

بحران مالی کنونی صنعت واردات را که پدر نرمین در آن مشغول به کار می باشد تحت تأثیر قرار داده است. مادرش که یک خانه دار است می گوید: ما در شرایط بسیار بدی قرار داریم. دولت مصر دو سال پیش سعی کرد امتحانات را اصلاح کند تا بر درک مطلب به جای یادگیری از طریق حفظ کردن تاکید کند تغییری که قصد داشت تدریس خصوصی را حذف کند جایی که حفظ کردن پادشاه تکنیک های یادگیری است. با این وجود، مدارس به شدت با کمبود بودجه روبرو بودند و تقاضا برای تدریس خصوصی هرگز کاهش نیافت.

عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر سال گذشته اشاره کرد که مصر توان مالی لازم برای آموزش خوب دانش آموزان را در اختیار ندارد. علیرغم اصرار دولت اش به منظور رعایت حداقل بودجه تخصیص یافته طبق قانون اساسی برای امر آموزش او گفته بود: پول آن را از کجا خواهیم آورد؟

کارشناسان تخمین می زنند که مصری ها در مجموع بیش از یک و نیم برابر بیش تر از دولت آن کشور برای آموزش پیش دانشگاهی هزینه می کنند که مبلغی بسیار بیش تر از سایر کشور ها می باشد.

محبوب ترین معلمان حقایق و ارقام را با جوک ها و ترانه های همراه با آهنگ های به یاد ماندنی که خودشان می سازند به دانش آموزان می آموزند. محمد جلال 35 ساله معلم ریاضی در موسسه آکسفورد در قاهره می گوید: آن چه با یک ماه کار در مدرسه به دست می آوردم می توانم اینجا با یک روز کار کسب کنم.

کارشناسان می گویند که کاستن از هزینه های دولت در حوزه آموزش و پرورش یک دور تسلسل باطل ایجاد کرده و باعث خالی شدن کلاس های درس عمومی مدارس شده است. در نتیجه، به دلیل آن که دانش آموزان به مدرسه نمی روند معلمان نیز انگیزه ای برای تدریس در آنجا ندارند.

با این وجود، دهه ها پیش در مصر شرایط متفاوتی حاکم بود. برای نسل های قدیمی تر مصر نمره خوب در امتحانات مدرک خوب و سپس شغلی را تضمین می کرد که معمولا دولتی بود و تضمین کننده یک عمر حقوق ثابت و مستمری محسوب می شد. این شرایط با زمامداری جمال عبدالناصر رئیس جمهور اسبق مصر آغاز شد که آموزش را به طور گسترده و همگانی در دسترس شهروندان مصری قرار داد.

با این وجود، امروزه علیرغم آن که مشاغل دولتی کم تر در دسترس شهروندان قرار دارند اعتبار امتحانات سراسری پابرجا به جای مانده است.

هفته ها پیش از امتحانات سال جاری نرمین ابوزید از لحظه ای که بیدار شد تا لحظه ای که به رختخواب رفت مطالعه می کرد. او صرفا برای شرکت در امتحانات که از اواسط ژوئن تا اواسط ژوئیه ادامه داشت مطالعه را متوقف کرد. نتایج نه تنها تعیین می کند که او به دانشگاه می رود یا خیر و این که کجا تحصیل خواهد کرد بلکه هم چنین تعیین می کند که او در چه رشته ای می تواند تحصیل کند (پزشکی برای رجحانن گلزنان، مهندسی یک پله پایین تر و حقوق، تجارت و هنر تا حدی پایین تر).

اکنون بسکمک از والدین مصری از طبقه میانه حاضر نمی شوند بچه ها شان با فردی بدون مدرک دانشگاهی ازدواج کند. با این وجود، علیرغم تمام وقت، پول و تلاشی که صرف دانش آموزان می شود امتحانات در نهایت برای بیشتریت قریب به اتفاق مصری ها بی ربط هستند.

این روز ها تعداد کمی از فارغ التحصیلان دانشگاهی در رشته ای که برای آن درس خوانده اند کار می کنند و بسکمک از آنان اصولا فاقد شغل رسمی هستند. بسکمک از کارفرمایان بر اساس روابط و طبقه اجتماعی استخدام می کنند و از متقاضیان در مورد خانواده شان به جای نمرات به عنوان راهی برای فیلتر کردن مدارک با کیفیت پایین سوال می پرسند. فارغ التحصیلان دانشگاهی بدون داشتن مزایای طبقاتی و اجتماعی ای و بدون داشتن ارتباطات خانوادگی و پارتی معمولا به عنوان رانندگان تاکسی اوبِر، کارگران ساختمانی یا سرایدار مشغول به کار می شوند.

عاصم اشرف 17 ساله بیرون از مرکز آموزشی عالی آکسفورد در حومه قاهره در بعدازظهر چند هفته پیش از برگزاری امتحانات سال جاری می گوید: مردم فکر می کنند آینده شما به آن بستگی دارد. اما اجازه دهید به شما بگویم 90 درصد از فارغ التحصیلان دانشگاهی شغلی پیدا نمی کنند.

پیش از آن که تدریس خصوصی در دهه 1990 میلادی در مصر رایج شود بیشتر دانش آموزانی که معلم خصوصی داشتند بعد از مدرسه با آنان کلاس برگزار می کردند و صرفا برای دروسی که نیاز به کمک بیشتری داشتند از معلمان خصوصی می خواستند که با آنان کار و تمرین کنند. با این وجود، با افزایش جمعیت و عقب افتادن هزینه ها مدارس دولتی شلوغ شدند. در نتیجه این شرایط دانش آموزان مجبور به حضور در شیفت ها شدند. ساختمان های مدارس به دلیل کمبود تعمیرات فروریختند و افزایش نرخ تورم ارزش دستمزد معلمان را که پیش تر پایین بود به مبلغ ناچیزی تقلیل داد.

دانش آموزانی که در پی رجحان در امتحانات بودند به طور فزاینده ای به آموزشگاه های خصوصی روی آوردند. این صنعت به قدری ریشه دوانده که حتی دانش آموزان مدارس خصوصی گران قیمت نیز به این مراکز هجوم می آورند.

آموزگاران با پیش بینی دقیق سوالات چه از طریق تجربه و چه از طریق رشوه دادن به مقام های دولتی به معروفیت دست یافته اند. این روز ها یک معلم ستاره در مصر می تواند 400 دانش آموز یا تعدادی بیش تر را در هر کلاس جذب کند و پرطرفدارترین معلمان به میزان کافی برای رانندگی پورشه درآمد کسب می کنند. ماجد حسینی پیشکسوت عرصه آموزش خصوصی که برخی از اولین مراکز آموزش خصوصی در قاهره را افتتاح کرده می گوید پیش از آن که پاندمی کووید کلاس های آنلاین را متداول سازد معلمان خصوصی اغلب در سالن های اجاره ای یا مساجد هزاران مخاطب را برای جلسات نهایی پیش از امتحان آماده می کردند.

در این میان، معلمان محبوب نام و چهره شان را تبدیل به برند کرده اند و تصاویرشان بر روی کتاب های درسی و کمک آموزشی شان منتشر می شوند. هم چنین، در فیس بوک طرفداران آن معلمان درباره کارشان و این که کدام معلم رجحانن است با یکدیگر به بحث و مصاحبه می پردازند.

هاجر جمال 18 ساله که در موسسه آموزشی آکسفورد و دو مرکز دیگر ثبت نام کرد تا با ترکیبی از رجحانن معلمان کار کند می گوید: من می خواهم معلم شوم. پول زیادی در آن وجود دارد.

در نتیجه، جای تعجب نیست که مراکز برای استخدام معلمان برتر با یکدیگر رقابت می کنند. حتی پزشکان نیز برای کسب درآمد بیشتر به تدریس خصوصی روی می آورند. تنها مدرکی که اهمیت دارد این است که معلمان می توانند چه تعداد دانش آموز را جذب کنند.

محمد جلال 35 ساله معلم ریاضی در موسسه آموزش عالی آکسفورد که در یک مدرسه خصوصی در نزدیکی محل آن مرکز در قاهره نیز تدریس می کند می گوید: علاوه بر پول قابل توجه شما به عنوان یک معلم خصوصی موقعیت اجتماعی و احترام زیادی کسب می کنید.

جلال از طریق میکروفون به دانش آموزان اش می گوید: ریاضی نیاز به تمرکز و خواب دارد. تا دیروقت بیدار ماندن کاری احمقانه است چند روز پیش از امتحان شما را نجات نمی دهد.

از آنجایی که افزایش نرخ تورم در سال جاری به بودجه خانوار های مصری آسیب وارد ساخت آن مرکز به دانش آموزان بیش تری در کلاس اجازه داده تا به صورت رایگان حضور داشته باشند. با این وجود، والدین کماکان هر میزان که می توانستند مبالغی را پرداخت می کردند.

زینب 18 ساله که در کلاس های آکسفورد شرکت می کند می گوید: برخی اوقات آن چه امروز می خوریم بستگی به این دارد که فردا کلاس داشته باشم یا خیر. اگر فردا دو کلاس داشته باشم امروز غذای ارزان تری می خوریم. والدین ام نمی خواهند احساس کنند که اگر من نمره خوبی کسب نکنم این موضوع تقصیر آنان بوده است.